Question

Savcının görevleri nelerdir? Savcının yetkileri hakkında bilgi verir misiniz?

Answer 1

Savcının Özel Hukuktaki Görevleri

• Yaş, İsim ve Kayıt Düzeltme Davaları: Cumhuriyet savcısı, hazırlık soruşturmasında veya resmi dairelerin başvurusu üzerine yaş, isim ve nüfus kayıtlarının düzeltilmesi davalarını açabilir, takip edebilir ve lüzum görürse temyiz yoluna başvurabilir. Bu davalarda kamu yararının mevcut bulunması nedeniyle, Cumhuriyet Savcısına bu yetki verilmiştir. Şöyle ki, kişinin yaşının ya da nüfus kayıtlarının doğru olmasında veyahut isminin kanuna ahlaka ve adaba aykırı olmasında kamu menfaati mevcuttur. Bununla beraber doktrinde, nüfus memuru ile Cumhuriyet Savcısının bu davalarda hazır bulunmasına gerek olmadığı da belirtilmektedir.
• Dernek ve Vakıfların Feshini Talep Etme: TMK ve Dernekler Kanununda fesih sebebi olarak sayılan hallerde diğer ilgililer gibi, Cumhuriyet Savcısı da, derneğin feshi için dava açabilir ve açılmış davaya katılabilir. Aynı durum vakıflar için de geçerlidir. TMK, m. 116/2 hükmüne göre yasak amaç güttüğü veya yasak faaliyetlerde bulunduğu sonradan anlaşılan ya da amacı sonradan yasaklanan vakfın amacının değiştirilmesi imkanı yoksa, vakıf denetim makamı ya da Cumhuriyet Savcısının başvurusu üzerine yapılacak yargılama sonunda dağıtılır.
• Soybağının Kurulmasına İtiraz: TMK, m. 294 hükmüne göre, Cumhuriyet Savcısı, evlenme yoluyla soybağının kurulmasına itiraz edebilir. Ancak bu durumda savcı, kocanın baba olmadığını ispatla yükümlüdür.
• Evliliğin Butlanı Davası Açma: TMK, m. 145'e göre; Cumhuriyet Savcısı, evliliğin merasimi sırasında eşlerden birinin evli olması; eşlerden birinin yine evlilik merasimi esnasında sürekli olarak temyiz gücünden mahrum olması; eşlerden birinin evliliğe mani olacak derecede akıl hastası olması ve eşler arasında evliliğe mani olacak derecede hısımlık bulunması hallerinde dava açmakla yükümlüdür (Re'sen). Zira mutlak butlanla batıl olan evlenmeler kamu düzenine aykırılıklar oluşturur ve iptali kamu yararı oluşturur. Mutlak butlan davasını, dava açma hakkına sahip olan diğer ilgililer de açabilir. Bu hallerde savcının davaya girme zorunluluğu yoksa da; bizzat açtığı davayı takip etme zorunluluğu Yargıtay içtihatlarında belirtilmektedir.

Savcının Kamu Hukukundaki Görevleri

• Bazı Yazışmaları Yapmak
  • Adalet Bakanlığı ile Adliye Arasındaki Yazışmalar: Bu yazışmalar, bağlı bulunan ağır ceza başsavcılığı aracılığıyla yapılır. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, doğrudan Bakanlık ile irtibata geçilebilir. Adalet Bakanlığınca gönderilen genelge, tebliğ gibi düzenlemeler, Bakanlığın adliyeye ilişkin bilgi talepleri de yine, savcılık aracılığıyla yapılır.
  • Diğer Yazışmalar: Adliyelerin birbirleriyle olan yazışmalarını yürütür. Çeşitli kurum ve kuruluşlardan bilgi talepleri, ilgililerin adliyeye çağrılması, sabıka, nüfus ve adli sicil kayıtlarına ilişkin yazışmalar. Yargıtay yazışmaları da Yargıtay Başsavcılığı aracılığıyla yapılır.
• Adliye Memurları ve Bazı Memurları Denetleme
• Noterleri Denetleme (yılda en az 1 defa)
• İcra Dairelerini Denetleme (yılda en az 1 defa)
• Mali Görevler: Adalet işlerinin görülmesinde kullanılacak ödeneklerin harcanmasında ita amiri olarak görevlidir. Savcı, bu harcamaları inceleyerek, gerekli yerlere harcanıp-harcanmadığını denetler. Yine, adliye ve ceza infaz kurumlarına gereken masrafların temininde, harcama için gerekli memurlara emir vermek yetki ve görevi de savcıya aittir.

Savcının Ceza Muhakemesi Hukukunda Soruşturma Aşamasındaki Görevleri

• Soruşturma Yapmak: Bir suçu herhangi bir şekilde haber alan Cumhuriyet Savcısı, gerekli araştırma ve soruşturmayı yapma görev ve yetkisine sahiptir.
• Uzlaşma: Uzlaşmaya tabi suçta, Cumhuriyet Savcısı bizzat kendisi veya vereceği talimat üzerine adli kolluk görevlisi, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören kimseye, uzlaşma teklifinde bulunur.
• Kamu Davasını Açmak: Bir suç işlenmiş olduğunu haber alan Cumhuriyet Savcısı, bu konuda gerekli araştırma ve soruşturmayı yaptıktan sonra, yeterli suç şüphesi gördüğü takdirde kamu davası açmak zorundadır. Kamu davası açma tekeli, Cumhuriyet Savcısına aittir.
• Kovuşturmaya Yer Olmadığına İlişkin Karar: Cumhuriyet Savcısı, yaptığı soruşturma sonunda yeterli suç şüphesi elde edemez ya da kovuşturma olanağının bulunmaması hallerinde, kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar vermekle yetinir. Savcının kamu davasını açmamada takdir yetkisini kullandığı durumlar hariç olmak üzere, kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin olarak verilen kararlara karşı itiraz yolu açıktır.
• Erteleme Kararı
• Koruma Tedbirlerine Başvurabilme

Savcının Ceza Muhakemesi Hukukunda Kovuşturma Aşamasındaki Görevleri

• Açmış Olduğu Kamu Davasını Yürütmek: Sanığın beraat etmesi gerektiğine inansa da, davadan çekilemez, kesin hükme kadar davayı yürütmek mecburiyetindedir. Açmış olduğu kamu davasını geri alamaz.
• Cumhuriyet savcısı sanığa, katılana, tanık ve bilirkişilere ve duruşmaya çağrılmış diğer kişilere doğrudan soru yöneltebilirler. Savcı, sulh ceza hakimliklerinde yapılan duruşmalar hariç olmak üzere, ceza yargılaması duruşmalarında hazır bulunur (Mutlak Bozma Sebebi). Bir duruşmada birden fazla savcı da bulunabilir.
• Kanun Yollarına Başvurmak: Sanık lehine veya aleyhine
• Cezaların İnfazını Sağlamak

Savcının Diğer Görevleri

• Soruşturma aşamasında bilirkişi atanması, bilirkişinin reddi, gözlem altına alma, beden muayenesi ve vücuttan örnek alma, fizik kimliğin tespiti, keşif, yer gösterme, otopsi, zehirlenme şüphesi üzerine yapılacak incelemeye hekimin katılmasına karar verme, zorla getirme; yargılama sırasında doğrudan soru yöneltme.